Historia odkrycia radonu
Radon został po raz pierwszy zidentyfikowany jako unikalna substancja w 1900 r., zaledwie cztery lata po odkryciu radioaktywności przez Henri Becquerela w Paryżu w 1896 r. Ernest Rutherford na początku 1899 r. podczas pracy z tlenkiem toru odkrył, że oprócz jonizacji spowodowanej promieniowaniem alfa i beta dodatkowym jej źródłem był gaz dyfundujący z grubszych warstw związków toru. Była to emanacja toru lub toron, jak zaczęto go wówczas nazywać.
Kilka miesięcy później, w 1900 roku, Fritz Dorn, badając sole radu, zaobserwował podobny radioaktywny gaz, który nazwał emanacją radu lub radonem, jak obecnie go nazywamy. Odkrycie emanacji z aktynu w 1903 roku przypisuje się z kolei dwóm uczonym: A. Debierne i F. Giesel. Termin „emanacja” został po raz pierwszy zaproponowany przez Rutherforda dla nowoodkrytych radioaktywnych gazów. Słowo „niton” z kolei zostało użyte przez Ramsaya i Graya dla emanacji radu ze względu na jasność nowego pierwiastka w stanie skondensowanym („niton” po łacinie oznacza „lśniący”). W 1923 roku Międzynarodowy Komitet Pierwiastków Chemicznych zatwierdził słowa „radon”, „toron” i „aktynon” dla gazów radioaktywnych, aby pokazać ich związek z substancjami macierzystymi radem, torem i aktynem.
Odkrycia naturalnie występujących gazów promieniotwórczych miały miejsce w niezwykłym okresie w historii fizyki, który miał miejsce na początku XX wieku. Eksperymenty Röntgena w Niemczech doprowadziły do odkrycia w 1895 przenikliwych promieni (nazwanych rentgenowskimi), które wytwarzały luminescencję i powodowały ciemnienie klisz fotograficznych. W 1896 r. francuski fizyk Henri Becquerel przeprowadził pomysłowe eksperymenty z solami uranu i wykazał, że emitują one promienie, które utrzymują się przez długi czas i mają wyjątkową właściwość rozładowywania elektroskopu ze złotymi listkami. Promienie te powodowały jonizację i były znacznie łatwiej absorbowane przez cienkie arkusze aluminium niż promieniowanie rentgenowskie. Odkrycie w 1898 r. innych naturalnych substancji promieniotwórczych, polonu i radu przez Piotra i Marię Curie oraz ich asystenta G. Bemonta w Paryżu, było możliwe dzięki niezwykłemu wysiłkowi w zakresie chemicznej obróbki blendy smolistej. Dzięki współpracy Akademii Nauk w Wiedniu i rządu austriackiego z kopalni Joachimisthal w Czechach uzyskano ponad tonę pozostałości blendy smolistej. Do roku 1902 pani Curie donosiła, że wyizolowała 0,1 g chlorku radu. Ta praca z radem autorstwa Curie reprezentuje najwyższy wysiłek i, jak powiedział J.J. Thomson w 1903 roku, „niestrudzony zapał i umiejętność eksperymentowania”. Za swoją pracę Piotr i Maria Curie oraz Henri Becquerel otrzymali w 1903 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. To właśnie staranne prace pani Curie nad nowym pierwiastkiem radem dostarczyły Dornowi materiał, w którym odkryto radon.
Ernest Rutherford i Frederich Soddy, pracujący na McGill University w Kanadzie, w latach 1902-1904 położyli podwaliny pod teorię radioaktywnego atomu. Rutherford zidentyfikował i nazwał promienie alfa i beta na podstawie ich względnej zdolności do penetracji folii aluminiowej. Promienie gamma, bardzo przenikliwe promieniowanie podobne do promieniowania rentgenowskiego, zostało odkryte przez P. Villarda we Francji mniej więcej w tym samym czasie. Rutherford pracując z Soddy wyjaśniał naturalną radioaktywność jako spontaniczną przemianę jednego pierwiastka w drugi. Za swoją pracę otrzymał w 1908 roku Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii.
Praca Rutherforda w tym okresie była niezwykła nie tylko ze względu na położenie podwalin pod zrozumienie przemian promieniotwórczych i identyfikację emitowanych cząstek, ale także na ze względu współpracę z wieloma utalentowanymi naukowcami z sąsiednich krajów. Oprócz Soddy’ego w Kanadzie, Becquerel, Curie i Villard we Francji. Na liście znaleźli się niemieccy naukowcy: Hans Geiger, Otto Hahn, J. Elster i F. Geitel. Ci ostatni jako pierwsi zidentyfikowali produkty rozpadu radonu w postaci jonów w atmosferze, a F. Giesel zbadał wpływ pól magnetycznych na promieniowanie emitowane z radu po ogłoszeniu przez Rutherforda „promieni uranu” kilka miesięcy wcześniej. Giesel był również zaangażowany we wczesne badania nad aktynonem.