Co robimy z odpadami promieniotwórczymi w Polsce?

Jeśli kiedykolwiek będziesz pracował z materiałami promieniotwórczymi, pamiętaj, że zużytych źródeł promieniotwórczych, czy przedmiotów, które je zawierają, nie można tak po prostu wyrzucić na śmietnik. Promieniowanie jonizujące może być w pewnych przypadkach dla człowieka niebezpieczne. Skutek oddziaływania promieniowania na nasz organizm zależy od wielu czynników, m.in. rodzaju promieniowania, jego energii oraz natężenia. Istotne jest również, czy substancja promieniotwórcza została wchłonięta do naszego organizmu (na przykład połknięta), czy oddziałuje z zewnątrz. Dlatego tak ważne jest stosowanie pewnych zasad, wypracowanych na całym świecie, dzięki temu, że już przez dziesięciolecia wykorzystujemy źródła promieniotwórcze w wielu dziedzinach życia i potrafimy się nimi posługiwać.

Podstawowym celem postępowania z odpadami promieniotwórczymi jest ochrona człowieka i jego środowiska. Musimy zrobić wszystko, aby zapobiec występowaniu wszelkiego ryzyka radiologicznego, czyli narażenia na kontakt z materiałem promieniotwórczym lub ekspozycji (wystawieniu) na promieniowanie w każdych, dających się przewidzieć, okolicznościach i w odpowiednio długim czasie – dlatego segregujemy i kategoryzujemy odpady. Każdy kraj przygotowuje swój plan postępowania z odpadami promieniotwórczymi i zabezpiecza je tak, aby przyszłe pokolenia nie musiały już ponosić odpowiedzialności za wytwarzane obecnie odpady.

Aby osiągnąć trwałą ochronę ludności i środowiska, stosuje się dwie proste zasady:

1. Przetworzone odpady promieniotwórcze muszą być składowane tak, aby nie mogły się przemieszczać i wydostać do środowiska. Muszą być otoczone specjalnie zaprojektowanymi barierami ochronnymi (pojemniki, opakowania),
2. Miejsce składowania odpadów musi być starannie dobrane pod względem warunków geologicznych i odpowiednio zaprojektowane, aby zminimalizować ryzyko wydostania się materiałów radioaktywnych do biosfery, czyli strefy zamieszkanej przez organizmy żywe.

Co należy wobec tego zrobić z odpadami promieniotwórczymi w Polsce?

W naszym kraju jest jedna, specjalnie dedykowana instytucja, która odpowiada za całokształt postępowania z odpadami promieniotwórczymi. Jest to Przedsiębiorstwo Państwowe Użyteczności Publicznej – Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych, które skrótowo określać będziemy ZUOP. Zadania tego Przedsiębiorstwa reguluje ustawa Prawo Atomowe i obejmują one odbiór, transport, przechowywanie i składowanie materiałów jądrowych, źródeł promieniotwórczych oraz innych substancji promieniotwórczych.

ZUOP ma swoją siedzibę w Ośrodku Jądrowym w Otwocku-Świerku, gdzie trafiają wszystkie odpady promieniotwórcze z całego kraju i tu są odpowiednio przygotowywane do składowania. Miejscem składowania odpadów jest miejscowość Różan nad Narwią, gdzie zlokalizowane jest, jedyne w Polsce, Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych.