Zaopatrzenie w paliwo jądrowe planowanych elektrowni jądrowych w Polsce
Bezpieczeństwo dostaw paliwa jądrowego zależy od pewności dostaw koncentratu uranowego, dostępu do usług cyklu paliwowego, a także pewności i niezawodności transportu materiałów jądrowych na różnych etapach cyklu paliwowego oraz transportu gotowego paliwa jądrowego. Zasady dotyczące dostaw uranu i usług jądrowego cyklu paliwowego w ramach Unii Europejskiej reguluje Traktat EUROATOM.
Specjalna organizacja Komisji Europejskiej – Euratom Supply Agency (ESA) – posiada prawo opcji w odniesieniu do materiałów jądrowych wytworzonych w UE, oferując jednocześnie pomoc przy zawieraniu kontraktów w kwestiach dostaw materiałów i usług cyklu paliwowego pochodzących z wewnątrz i zewnątrz Wspólnoty. Zajmuje się ona ponadto monitorowaniem rynków uranu i usług cyklu paliwowego oraz opracowywaniem rekomendacji. W sytuacjach zagrożenia dostaw uranu, co jak dotąd nie miało miejsca, może także inicjować tworzenie zapasów uranu.
![](https://nukleo.pl/wp-content/uploads/2022/10/ESA-logo.jpg)
Niezwykle ważną sprawą dla bezpieczeństwa energetycznego Polski jest możliwość tworzenia wieloletnich zapasów paliwa jądrowego. Zgromadzenie 1-2 letniego zapasu tego paliwa jest technicznie łatwe, ponieważ jego roczne zapotrzebowanie dla elektrowni jądrowej III generacji o mocy 1000 MWe, produkującej 8 TWh na rok, wynosi około 20 ton dla przykładowych reaktorów typu PWR i BWR. Dla elektrowni węglowej o takiej samej produkcji trzeba byłoby zgromadzić około 2,5 mln ton wysokokalorycznego węgla kamiennego lub 4 mln ton węgla kamiennego średniej jakości; dla elektrowni opalanej ropą – około 2,5 mln ton tego paliwa; dla elektrowni gazowej około 1,0 miliarda metrów sześciennych gazu ziemnego. Zgromadzenie takich zapasów byłoby niezwykle trudne i kosztowne.
Zakup usług fabrykacji (produkcji gotowych kaset paliwowych) do elektrowni jądrowych w pierwszej fazie funkcjonowania polskiej energetyki jądrowej (np. dla pierwszego i drugiego wsadu paliwa) będzie związany z zakupem reaktora. Stosowaną na świecie praktyką jest, że dostawca reaktora zapewnia także dostawy usług wytwarzania w ciągu pierwszych kilku lat pracy reaktora (i potencjalnie w ciągu kolejnych lat) oraz dostęp do danych w celu wytwarzania paliwa przez strony trzecie (w celu uniknięcia praktyk monopolistycznych).
W późniejszym okresie operator elektrowni dokonuje wyboru, w oparciu o odpowiednie analizy rynkowe i oferowane warunki dostawy, zarówno dostawcy koncentratu uranu, jak i dostawców kolejnych usług cyklu paliwowego, tj. konwersji, wzbogacania i wytwarzania. W UE zakłady wytwarzania paliwa znajdują się w Niemczech, Francji, Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Hiszpanii. Na potrzeby UE paliwo reaktorowe wytwarzane jest także w USA. Rosja, jak wspomniano, dostarcza usługi wytwarzania do UE tylko do reaktorów konstrukcji rosyjskiej (WWER).