Dozór jądrowy w Polsce
Ogół społeczeństwa i pracownicy przemysłu jądrowego są zgodni – bezpieczeństwo jest absolutną koniecznością!
Wszyscy są zgodni co do tego, że trzeba zagwarantować ochronę przed nawet skrajnie nieprawdopodobnymi zagrożeniami związanymi z korzystaniem z energetyki jądrowej, jak również przed możliwym szkodliwym oddziaływaniem promieniowania jonizującego, towarzyszącego technologiom nuklearnym. Stąd też państwo i przedsiębiorstwa ściśle współpracują, aby utrzymywać i stale poprawiać wysoki poziom bezpieczeństwa w instalacjach jądrowych.
Urząd dozoru jądrowego
Kwestią zasadniczą dla zapewnienia bezpieczeństwa elektrowni jądrowej są wysokie kompetencje dozoru jądrowego, a także niezależność decyzji tego urzędu, zagwarantowane w przepisach i w praktyce. Bezpieczeństwo jądrowe znajduje się pod ciągłą kontrolą dzięki inspekcjom dozorowym w obiektach jądrowych, kontrolom rewizyjnym, przeglądom kierownictwa, dyskusjom wewnętrznym i seminariom na tematy bezpieczeństwa. Wyniki są opracowywane i systematycznie wprowadzane w życie. Relacje kierownictwa elektrowni i dozoru jądrowego muszą być otwarte i oparte na wspólnej trosce o bezpieczeństwo jądrowe, a także na wzajemnym zrozumieniu różnicy obowiązków. Indywidualne postawy członków kierownictwa powinny być sprawdzane na wszystkich szczeblach, ponieważ jest to pomocne w ocenie efektywności kultury bezpieczeństwa oraz pozwala wyciągnąć przydatne wnioski praktyczne. Przykładowe aspekty, które należy sprawdzić mogą wyglądać następująco:
- Czy procedury są ściśle przestrzegane, nawet w przypadkach, gdy możliwe są szybsze metody?
- Czy pracownicy zatrzymują się i zastanawiają, gdy napotykają nieprzewidzianą sytuację?
- Czy kierownictwo oraz poszczególne grupy personelu mają prawidłowe podejście do bezpieczeństwa?
- Czy personel przejawia inicjatywę w sugerowaniu usprawnień w dziedzinie bezpieczeństwa?
W dłuższej perspektywie osiągnięcia w dziedzinie bezpieczeństwa w obiektach jądrowych odzwierciedlają efektywność kultury bezpieczeństwa. Powszechnie stosowane wskaźniki osiągów obiektów (np. dyspozycyjność elektrowni, liczba niezaplanowanych wyłączeń lub otrzymane dawki) stanowią miarę wagi, jaka jest w nich przykładana do bezpieczeństwa. Są one uzupełniane takimi wskaźnikami bezpieczeństwa, jak liczba oraz konsekwencje poważnych zdarzeń, liczba zleceń na pilne naprawy czy czas trwania jakiejkolwiek niesprawności systemów bezpieczeństwa. Waga takich wskaźników musi być personelowi uświadomiona.
Należy pamiętać, że ważnym sojusznikiem dozoru jądrowego w zapewnieniu bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej jest operator elektrowni jądrowej.
Państwowa Agencja Atomistyki
W Polsce rolę dozoru jądrowego pełni Państwowa Agencja Atomistyki (PAA). PAA jest jednym z głównych interesariuszy Polskiego Programu Energetyki Jądrowej i pełni w nim rolę regulatora – sprawuje nadzór nad bezpieczeństwem obiektów jądrowych i działalnością w nich prowadzoną, prowadzi kontrolę i ocenę bezpieczeństwa, wydaje zezwolenia i nakłada ewentualne sankcje. PAA rozpoczęła przygotowania do realizacji PPEJ w 2009 roku, tzn. w momencie powołania Pełnomocnika Rządu ds. Polskiej Energetyki Jądrowej. Przez kolejne lata eksperci PAA uczestniczyli aktywnie w pracach nad tym dokumentem, a sama Agencja przeszła liczne zmiany i przekształcenia organizacyjne w celu dostosowania jej do pełnienia funkcji nowoczesnego dozoru jądrowego. W szczególności zwiększono liczbę inspektorów dozoru jądrowego. Ze względu na to, że Polska nie dysponowała dotychczas energetyką jądrową, w kraju brak jest kadr wyspecjalizowanych w tym obszarze. Dlatego pracownicy zatrudnieni w PAA przechodzą intensywne szkolenia w kraju i zagranicą. Dzięki cyklowi szkoleń będą posiadać kompetencje konieczne do nadzorowania bezpieczeństwa przyszłej elektrowni jądrowej.