Zaopatrzenie w paliwo jądrowe planowanych elektrowni jądrowych w Polsce
Bezpieczeństwo dostaw paliwa jądrowego zależy od pewności dostaw koncentratu uranowego, dostępu do usług cyklu paliwowego, a także pewności i niezawodności transportu materiałów jądrowych na różnych etapach cyklu paliwowego oraz transportu gotowego paliwa jądrowego. Zasady dotyczące dostaw uranu i usług jądrowego cyklu paliwowego w ramach Unii Europejskiej reguluje Traktat EUROATOM.
Specjalna organizacja Komisji Europejskiej – Euratom Supply Agency (ESA) – posiada prawo opcji w odniesieniu do materiałów jądrowych wytworzonych w UE, oferując jednocześnie pomoc przy zawieraniu kontraktów w kwestiach dostaw materiałów i usług cyklu paliwowego pochodzących z wewnątrz i zewnątrz Wspólnoty. Zajmuje się ona ponadto monitorowaniem rynków uranu i usług cyklu paliwowego oraz opracowywaniem rekomendacji. W sytuacjach zagrożenia dostaw uranu, co jak dotąd nie miało miejsca, może także inicjować tworzenie zapasów uranu.
Niezwykle ważną sprawą dla bezpieczeństwa energetycznego Polski jest możliwość tworzenia wieloletnich zapasów paliwa jądrowego. Zgromadzenie 1-2 letniego zapasu tego paliwa jest technicznie łatwe, ponieważ jego roczne zapotrzebowanie dla elektrowni jądrowej III generacji o mocy 1000 MWe, produkującej 8 TWh na rok, wynosi około 20 ton dla przykładowych reaktorów typu PWR i BWR. Dla elektrowni węglowej o takiej samej produkcji trzeba byłoby zgromadzić około 2,5 mln ton wysokokalorycznego węgla kamiennego lub 4 mln ton węgla kamiennego średniej jakości; dla elektrowni opalanej ropą – około 2,5 mln ton tego paliwa; dla elektrowni gazowej około 1,0 miliarda metrów sześciennych gazu ziemnego. Zgromadzenie takich zapasów byłoby niezwykle trudne i kosztowne.
Zakup usług fabrykacji (produkcji gotowych kaset paliwowych) do elektrowni jądrowych w pierwszej fazie funkcjonowania polskiej energetyki jądrowej (np. dla pierwszego i drugiego wsadu paliwa) będzie związany z zakupem reaktora. Stosowaną na świecie praktyką jest, że dostawca reaktora zapewnia także dostawy usług wytwarzania w ciągu pierwszych kilku lat pracy reaktora (i potencjalnie w ciągu kolejnych lat) oraz dostęp do danych w celu wytwarzania paliwa przez strony trzecie (w celu uniknięcia praktyk monopolistycznych).
W późniejszym okresie operator elektrowni dokonuje wyboru, w oparciu o odpowiednie analizy rynkowe i oferowane warunki dostawy, zarówno dostawcy koncentratu uranu, jak i dostawców kolejnych usług cyklu paliwowego, tj. konwersji, wzbogacania i wytwarzania. W UE zakłady wytwarzania paliwa znajdują się w Niemczech, Francji, Belgii, Wielkiej Brytanii, Szwecji i Hiszpanii. Na potrzeby UE paliwo reaktorowe wytwarzane jest także w USA. Rosja, jak wspomniano, dostarcza usługi wytwarzania do UE tylko do reaktorów konstrukcji rosyjskiej (WWER).