Wstęp
Reaktor jądrowy jest urządzeniem technicznym, w którym zachodzi kontrolowane rozszczepianie jąder atomowych. W wyniku tej reakcji jądrowej wytwarzana jest energia cieplna. Reaktory jądrowe są wykorzystywane przede wszystkim do produkcji energii elektrycznej, mogą mieć także zastosowanie w napędach okrętów podwodnych, służą do produkcji izotopów promieniotwórczych na potrzeby medycyny lub przemysłu, do badań naukowych i szkoleń.
Reaktory jądrowe można klasyfikować według różnych kryteriów, takich jak: zastosowanie, energia neutronów powodujących rozszczepienie, konstrukcja rdzenia i elementów paliwowych, rodzaj moderatora i chłodziwa, konstrukcja reaktora itd. Ze względu na przeznaczenie reaktory można podzielić na: reaktory energetyczne – służące do produkcji energii elektrycznej w elektrowniach jądrowych; reaktory badawcze – przeznaczone do prowadzenia w nich prac naukowych (głównie badań fizycznych oraz badań materiałów i paliwa dla reaktorów energetycznych, ale nierzadko także do produkcji izotopów promieniotwórczych dla medycyny i przemysłu; trzecią grupę stanowią reaktory do napędów statków, okrętów podwodnych i rakiet kosmicznych. Wyróżniamy także reaktory specjalnego przeznaczenia, np. do odsalania wody morskiej. Natomiast specjalną klasę reaktorów badawczych stanowią zestawy krytyczne i podkrytyczne.
Aktualnie na świecie pracują 423 energetyczne reaktory jądrowe o łącznej mocy elektrycznej 379 GWe (dane Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, stan na luty 2023). Dodatkowo w budowie jest 56 reaktorów energetycznych, a w planie kolejne 102 reaktory o łącznej mocy odpowiednio 58 GWe i 108 GWe. Większość reaktorów aktualnie pracujących to tzw. reaktory wodne – wodne ciśnieniowe (Pressurized Water Reactor – PWR) oraz wodne wrzące (Boiling Water Reactor – BWR).
W tym module omawiamy aspekty związane z budową, eksploatacją i bezpieczeństwem reaktorów energetycznych. Wiele informacji jest oczywiście wspólnych i aktualnych dla pozostałych typów reaktorów jądrowych.