Licencjonowanie i nadzór działalności związanej z narażeniem na promieniowanie jonizujące

Istniejące przepisy prawne ustalają warunki, w jakich można stosować źródła promieniowania jonizującego, tak aby ludzie – zarówno ci pracujący z nimi, jak i przebywający czy mieszkający w pobliżu byli jak najmniej narażeni. Określone są również warunki, jakie muszą spełniać osoby, które mają podjąć pracę z promieniowaniem oraz obowiązki pracodawcy. Istnieje także system kontroli, czy te warunki są przestrzegane oraz system postępowania w wypadku jakiejkolwiek awarii.

Podstawowe wymagania dotyczące ochrony radiologicznej i bezpieczeństwa jądrowego, które powinny być przestrzegane w warunkach narażenia na promieniowanie jonizujące, reguluje w Polsce ustawa Prawo atomowe oraz akty wykonawcze w postaci Rozporządzeń Rady Ministrów. Poniżej wymieniono przykładowe Rozporządzenia Rady Ministrów dotyczące:

• dawek granicznych promieniowania jonizującego,
• warunków bezpiecznej pracy ze źródłami promieniowania jonizującego,
• rodzajów stanowisk mających istotne znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej, szczegółowych warunków i trybu nadawania uprawnień dla osób, które mogą być zatrudnione na tych stanowiskach, oraz szczegółowych warunków i trybu nadawania uprawnień inspektora ochrony radiologicznej,
• dokumentów wymaganych przy składaniu wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie działalności związanej z narażeniem na działanie promieniowania jonizującego albo przy zgłoszeniu wykonywania tej działalności,
• przypadków, w których działalność związana z narażeniem na promieniowanie jonizujące nie podlega obowiązkowi uzyskania zezwolenia albo zgłoszenia, oraz przypadków, w których może być wykonywana na podstawie zgłoszenia,
• odpadów promieniotwórczych,
• wymagań dotyczących sprzętu dozymetrycznego,
• wymagań w zakresie rejestracji dawek indywidualnych,
• wymagań dla terenów kontrolowanych i nadzorowanych,
• ochrony fizycznej materiałów jądrowych,
• warunków przewozu i wywozu z polskiego obszaru celnego oraz tranzytu przez polski obszar celny materiałów jądrowych, źródeł promieniotwórczych i urządzeń zawierających takie źródła,
• planów postępowania awaryjnego w przypadku zdarzeń radiacyjnych.

Wymagania dotyczące ochrony radiologicznej w pracowniach stosujących aparaty rentgenowskie w celach medycznych określone są w Rozporządzeniach Ministra Zdrowia.

Przy konstruowaniu ustawy Prawo atomowe i aktów wykonawczych do niej, uwzględniono postanowienia umów międzynarodowych wiążących Polskę i aktów prawnych Unii Europejskiej.