Składowanie odpadów nisko- i średnioaktywnych
Ostatnie miejsce, do którego trafiają odpowiednio przygotowane (czyli zestalone i opakowane) odpady nisko- i średnioaktywne to składowiska zapewniające izolowanie materiałów promieniotwórczych w okresie około 300 lat. W większości krajów na świecie występują głównie dwa rodzaje składowisk: powierzchniowe oraz przypowierzchniowe. W tym drugim przypadku obiekty przeznaczone do składowania odpadów mieszczą się częściowo pod powierzchnią terenu lub są ulokowane kilka lub kilkanaście metrów pod ziemią. Niektóre kraje, ze względu na brak odpowiednich lokalizacji lub ze względu na politykę krajową (na przykład w Niemczech), składują odpady nisko- i średnioaktywne na znacznie większych głębokościach.
Wybór miejsca pod składowisko odpadów promieniotwórczych nie może być przypadkowy. Musi ono spełniać wszystkie, opisane w Prawie atomowym, normy, aby zapewnić izolację materiałów radioaktywnych od środowiska. Składowisko musi spełniać dwie najważniejsze funkcje:
- musi zabezpieczyć odpady przed działaniem wody, co uzyskuje się dzięki systemowi fizycznych barier i wystarczającemu wzniesieniu ponad poziom wód gruntowych. Woda powoduje korozję metalowych bębnów z odpadami, może dojść do ich rozszczelnienia i z upływem lat wydostawania się substancji promieniotwórczej do otoczenia;
- musi zapewnić także ochronę przed przypadkowymi działaniami człowieka, co realizuje się poprzez odpowiedni nadzór terenu. Składowiska odpadów promieniotwórczych pozostają w każdym kraju zawsze pod nadzorem rządu i odpowiednich instytucji dozoru jądrowego.
A gdzie trafią odpady promieniotwórcze naszego Czytelnika?
A gdzie trafią odpady promieniotwórcze w Polsce?
W Polsce mamy jedno składowisko odpadów radioaktywnych posiadające status Krajowego Składowiska Odpadów Promieniotwórczych, które skrótowo określamy KSOP. Znajduje się ono w Różanie, odległym od Warszawy o około 90 km.
KSOP funkcjonuje już od 1961 roku. Składowisko znajduje się w jednym z dawnych fortów wojskowych, wybudowanych przez władze rosyjskie w latach 1905-1908. Wody gruntowe znajdują się pod warstwą gliny o bardzo małej przepuszczalności i warstwą gleby o właściwościach pochłaniających na głębokości około 24 metrów poniżej składowiska.
W KSOP mogą być składowane odpady wyłącznie w postaci stałej lub zestalonej. Miejscem składowania odpadów krótkożyciowych nisko- i średnioaktywnych jest fragment adaptowanej do tego celu suchej fosy. Dno i zbocza fosy pokryte są 20-centymetrową warstwą betonu. Stałe i zestalone odpady w bębnach metalowych zabezpieczonych przed korozją umieszczane są w fosie warstwami, a następnie zalewane są betonem. Ostatnie, najwyżej znajdujące się odpady pokrywane są 40-centymetrową warstwą betonu, a następnie asfaltem.
Bardzo ważna jest także kontrola obiektu, która realizowana jest na kilka sposobów. Monitorowany jest poziom promieniowania na terenie składowiska i w jego otoczeniu, pobierane są próbki wody, powietrza, gleby czy roślinności, aby sprawdzić, czy nie zostały skażone, kontrolowani są także pracownicy składowiska. Dla zapewnienia maksymalnej obiektywności stanu radiologicznego środowiska KSOP i jego otoczenia badania prowadzone są równolegle przez dwa niezależne, akredytowane laboratoria.
Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych umożliwia zwiedzanie terenu KSOP przez zorganizowane grupy. Zachęcam! Przekonaj się, że odpady są bezpiecznie składowane.