Promieniowanie jonizujące jest elementem środowiska, a więc każdy z nas jest narażony na otrzymanie dawki od tła promieniowania, czyli od źródeł naturalnych oraz źródeł sztucznych znajdujących się w naszym otoczeniu. Niektóre osoby są ponadto zawodowo narażone na promieniowanie. Należą do nich m. in. operatorzy akceleratorów i urządzeń do radioterapii, inspektorzy ochrony radiologicznej, personel pracowni rentgenowskich i izotopowych.
Read More
Oddziałując z materią, promieniowanie jonizujące wywołuje zjawiska fizyczne, w tym jonizację, której zawdzięcza swoją nazwę, a w żywych organizmach również zjawiska biologiczne. Może powodować uszkodzenie komórek i z tego względu może być szkodliwe. Ogólne skutki działania promieniowania na komórkę obejmują pełne spektrum odpowiedzi: od braku jakiejkolwiek reakcji, poprzez przejściowe zmiany czynnościowe lub morfologiczne, do zmian trwałych i wreszcie do śmierci komórki w wyniku poważnych uszkodzeń.
Read More
Duże dawki promieniowania są zawsze szkodliwe, natomiast małe dawki mogą dawać efekty korzystne. W zakresie małych dawek uszkodzenia naprawiane są przez stosunkowo silne, indukowane przez promieniowanie komórkowe mechanizmy obronne i naprawcze. Substancje chemiczne, czy inne czynniki wewnątrz- lub zewnątrzkomórkowe, powodują podobne uszkodzenia materiału genetycznego co promieniowanie jonizujące, dzięki temu komórka jest ciągle w stanie "gotowości", a to stawia ją w korzystnej sytuacji. Jednak w miarę zwiększania mocy dawki wydajność komórkowych mechanizmów obronnych maleje.
Read More
W przypadku awarii urządzenia wytwarzającego promieniowanie jonizujące, błędnej decyzji pracownika czy ataku terrorystycznego ocena dawki pochłoniętej metodami dozymetrii fizycznej nie zawsze jest dokładna i możliwa do przeprowadzenia. W wiarygodny sposób można ją jednak wykonać metodami dozymetrii biologicznej, która zajmuje się rekonstrukcją dawki pochłoniętej na podstawie zmian wywołanych przez promieniowanie jonizujące w komórkach i tkankach organizmu człowieka. Znajomość dawek otrzymanych przez ofiary nadzwyczajnych zdarzeń radiacyjnych umożliwia ocenę ryzyka wystąpienia w przyszłości niepożądanych skutków zdrowotnych, głównie nowotworów. Natomiast w przypadku przekroczenia dawek progowych dla skutków deterministycznych, znajomość dawki ułatwia lekarzom wybór najbardziej odpowiedniej metody leczenia ewentualnych oparzeń czy zespołów popromiennych.
Read More
