Układ okresowy pierwiastków

Atomy nie są identyczne: różnią się liczbą protonów i neutronów w jądrze, jak również liczbą elektronów w powłoce. Porządkuje się zatem atomy w „układzie okresowym” według rosnącej liczby protonów (liczby atomowej). Wodór ma tylko jeden proton, zajmuje więc pierwsze miejsce na górze po lewej stronie. W neonie (drugi rząd, całkiem po prawej stronie) znajduje się natomiast już dziesięć protonów, a więc jego liczba atomowa to 10. Ostatnim pierwiastkiem naturalnym jest uran. W jego jądrze znajdują się 92 protony.
Read more

Modele budowy atomów

Pomimo tego, że przyrodnicy od dawna badają świat atomów, jeszcze nikt nie zobaczył szczegółowo jak są zbudowane, są one po prostu zbyt małe. Tym niemniej kolejne eksperymenty pozwalają badaczom prezentować coraz dokładniejsze wyobrażenia na temat budowy atomów.
Read more

Jak zbudowane są atomy?

Dziś wiadomo, że atomy składają się z umieszczonego centralnie jądra atomowego i z otaczającej go powłoki elektronowej. Jądro zawiera cząstki o dodatnim ładunku elektrycznym - protony. Natomiast powłoka składa się z elektronów o ładunkach ujemnych. Jak wiadomo, przeciwne ładunki przyciągają się. Tej sile przyciągania przeciwdziała siła odśrodkowa otaczających jądro atomowe elektronów. Z większej odległości atomy wydają się być elektrycznie obojętne, gdyż oddziaływanie obu rodzajów ładunku równoważy się.
Read more

Odkrycie atomu

Odkąd człowiek zaczął eksplorować fizyczny świat, w którym żyje, próbuje podzielić otaczające go substancje, aby dowiedzieć się, z czego są zrobione. Dzięki niezliczonym eksperymentom chemicy nauczyli się, że istnieją substancje, na przykład srebro, których nie da się podzielić na nic prostszego. Takie substancje nazywane są pierwiastkami. Obecnie wiadomo, że dziewięćdziesiąt dwa pierwiastki istnieją naturalnie. Należą do nich wodór, złoto, srebro, sód, chlor i uran.
Read more

Jak mały jest atom?

Zacznijmy od jednego milimetra - mniej więcej takiej wielkości jest ziarenko piasku. Bez wysiłku można je zobaczyć gołym okiem. Spróbujmy teraz wyobrazić sobie owo ziarenko podzielone na 1000 równych części. Wielkość każdej z tych cząsteczek piasku będzie wówczas wynosiła około jednej tysięcznej milimetra (innymi słowy - jeden mikrometr). Tak maleńkie drobinki - tego rozmiaru są np. bakterie - można zobaczyć tylko przy użyciu mikroskopu optycznego, a najlepiej elektronowego.
Read more

Rado(no)we ciekawostki

Radon został odkryty na przełomie XIX i XX w. Co ciekawe, już kilka lat przed odkryciem radonu jako nowego pierwiastka, zaobserwowała go sama Maria Skłodowska-Curie. Znane jej wtedy substancje radioaktywne były ciałami stałymi, jak rad. Nawet w rozprawie doktorskiej naszej noblistki pojawia się opis emanacji, czyli "oparów" radu. Maria Skłodowska była więc zaledwie kilka kroków od odkrycia kolejnego nowego pierwiastka.
Read more

Czy radon wpływa na nasze zdrowie?

W wyniku promieniotwórczego rozpadu radonu emitowane jest promieniowanie alfa i powstają niebezpieczne dla organizmu człowieka produkty rozpadu radonu – metale ciężkie, takie jak polon, bizmut i ołów.
Read more

Dlaczego tworzymy mapy radonowe?

Aby ocenić ryzyko związane z radonem w konkretnym pomieszczeniu czy konkretnym budynku należy wykonać pomiar z użyciem odpowiednich detektorów. Żadna inna metoda przewidywania stężenia radonu nie jest w 100% skuteczna, ponieważ na ostateczny wynik ma wpływ bardzo wiele różnych czynników, m.in. zawartość naturalnych pierwiastków promieniotwórczych w podłożu, jego przepuszczalność, nawet obecność uskoków tektonicznych, czyli takie parametry, które nie są widoczne gołym okiem. Ponadto konstrukcja i wiek budynku, rodzaj i szczelność okien, czy budynek jest podpiwniczony, czy nie, czy ma system wentylacji i/lub klimatyzacji. A jeśli tak – to jak? Te wszystkie czynniki łącznie, również ze zwyczajami użytkowników danego budynku (częstotliwość otwierania okien), mają wpływ na narażenie człowieka spowodowane ekspozycją na promieniowanie pochodzące od radonu i jego pochodnych.
Read more

Metody zmniejszania stężenia radonu w budynkach

Radon jest głównym źródłem narażenia od promieniowania naturalnego na świecie, a w Polsce stanowi aż 31,1 % (Rn-222) i 2,6 % (Rn-220) całkowitej dawki efektywnej otrzymywanej w ciągu roku przez statystycznego Polaka (dane z 2019 roku), co daje średnią dawkę efektywną równą odpowiednio 1,2 mSv dla radonu i 0,1 mSv od toronu.
Read more

Jak zmierzyć radon?

Radon jest bezbarwny, nie ma zapachu, nie da się go zarejestrować żadnym z naszych zmysłów. Aby stwierdzić obecność radonu i ocenić jego ilość, używa się specjalnie do tego celu skonstruowanych przyrządów i detektorów. Co ważne, nie każdy miernik promieniowania może być używany do pomiaru stężenia radonu, a to z uwagi na rodzaj promieniowania (cząstki alfa).
Read more
Back To Top