Nie należy lekceważyć ekspozycji na promieniowanie jonizujące pochodzenia „cywilizacyjnego” – lub dokładniej: ekspozycji na promieniowanie jonizujące, którego źródłem są radioaktywne izotopy i inne źródła promieniowania, które nie istniałyby bez zamierzonej lub niezamierzonej działalności człowieka. W Europie dawka promieniowania od sztucznych źródeł promieniowania jonizującego jest mniej więcej tak samo wysoka, jak dawka promieniowania ze źródeł, które już i tak znajdują się w przyrodzie. Największy udział w tym mają procedury medyczne, np. diagnostyka rentgenowska i radiofarmaceutyki. Udział dawki promieniowania pochodzącej z innych źródeł, na przykład z ciekłych i gazowych odpadów z elektrowni jądrowych, jest o wiele mniejszy. Również podczas testów broni atomowej, do atmosfery zostały uwolnione radioaktywne nuklidy. I wreszcie, nawet w gospodarstwie domowym wydzielane jest promieniowanie, na przykład w niektórych zegarkach na rękę i z ekranów kineskopów telewizorów. Oczywiście ilości te, generalnie rzecz biorąc, są całkiem niewielkie i w porównaniu z wkładem z diagnostyki rentgenowskiej są niemalże bez znaczenia.
Read More
Po lekturze poprzednich rozdziałów może się wydawać, jakby niemalże cały świat był promieniotwórczy! Czy nie należy w takim razie nie wchodzić więcej do piwnicy? I nie wędrować już po górach, gdyż ryzykuje się napromieniowanie przez granit i ewentualnie poprzez późniejsze zdjęcie rentgenowskie z powodu złamania kości?
Read More
Występujące w skorupie ziemskiej naturalne pierwiastki promieniotwórcze ulegają rozpadom, w wyniku których uwalniany jest m.in. rad, z okresem półrozpadu ok. 1600 lat, będący produktem rozpadu każdego z trzech naturalnie występujących szeregów promieniotwórczych. Rad ulega rozpadowi alfa, powodując powstanie radonu.
Read More
Radon jest radioaktywnym pierwiastkiem chemicznym. Symbol chemiczny to Rn, liczba atomowa to 86. W układzie okresowym pierwiastków znajduje się w ósmej grupie głównej, co oznacza że jest jednym z gazów szlachetnych. Radon został odkryty w 1900 roku przez Friedricha Ernsta Dorna. Dorn początkowo nazwał go "emanacją", później utrwaliła się nazwa "radon".
Read More
Radon został po raz pierwszy zidentyfikowany jako unikalna substancja w 1900 r., zaledwie cztery lata po odkryciu radioaktywności przez Henri Becquerela w Paryżu w 1896 r. Ernest Rutherford na początku 1899 r. podczas pracy z tlenkiem toru odkrył, że oprócz jonizacji spowodowanej promieniowaniem alfa i beta dodatkowym jej źródłem był gaz dyfundujący z grubszych warstw związków toru. Była to emanacja toru lub toron, jak zaczęto go wówczas nazywać.
Read More
W wyniku promieniotwórczego rozpadu radonu emitowane jest promieniowanie alfa i powstają niebezpieczne dla organizmu człowieka produkty rozpadu radonu – metale ciężkie, takie jak polon, bizmut i ołów.
Read More
Radon jest bezbarwny, nie ma zapachu, nie da się go zarejestrować żadnym z naszych zmysłów. Aby stwierdzić obecność radonu i ocenić jego ilość, używa się specjalnie do tego celu skonstruowanych przyrządów i detektorów. Co ważne, nie każdy miernik promieniowania może być używany do pomiaru stężenia radonu, a to z uwagi na rodzaj promieniowania (cząstki alfa).
Read More
Radon jest głównym źródłem narażenia od promieniowania naturalnego na świecie, a w Polsce stanowi aż 31,1 % (Rn-222) i 2,6 % (Rn-220) całkowitej dawki efektywnej otrzymywanej w ciągu roku przez statystycznego Polaka (dane z 2019 roku), co daje średnią dawkę efektywną równą odpowiednio 1,2 mSv dla radonu i 0,1 mSv od toronu.
Read More
Aby ocenić ryzyko związane z radonem w konkretnym pomieszczeniu czy konkretnym budynku należy wykonać pomiar z użyciem odpowiednich detektorów. Żadna inna metoda przewidywania stężenia radonu nie jest w 100% skuteczna, ponieważ na ostateczny wynik ma wpływ bardzo wiele różnych czynników, m.in. zawartość naturalnych pierwiastków promieniotwórczych w podłożu, jego przepuszczalność, nawet obecność uskoków tektonicznych, czyli takie parametry, które nie są widoczne gołym okiem. Ponadto konstrukcja i wiek budynku, rodzaj i szczelność okien, czy budynek jest podpiwniczony, czy nie, czy ma system wentylacji i/lub klimatyzacji. A jeśli tak – to jak? Te wszystkie czynniki łącznie, również ze zwyczajami użytkowników danego budynku (częstotliwość otwierania okien), mają wpływ na narażenie człowieka spowodowane ekspozycją na promieniowanie pochodzące od radonu i jego pochodnych.
Read More
Radon został odkryty na przełomie XIX i XX w. Co ciekawe, już kilka lat przed odkryciem radonu jako nowego pierwiastka, zaobserwowała go sama Maria Skłodowska-Curie. Znane jej wtedy substancje radioaktywne były ciałami stałymi, jak rad. Nawet w rozprawie doktorskiej naszej noblistki pojawia się opis emanacji, czyli "oparów" radu. Maria Skłodowska była więc zaledwie kilka kroków od odkrycia kolejnego nowego pierwiastka.
Read More
